s.đ. [ nationalgeographic.rs Mentalfloss ]

PORIJEKLO PERIKE

Izmislili periku da pokriju bruku

Perike koji su muškarci stavljali na glavu i izdvajali velike svote novce za njih bile su uobičajene za bogatije slojeve u Evropi. Ko je i zbog čega započeo taj trend?

Priča o perikama počinje kao mnoge druge - sa sifilisom. Do 1580. godine, epidemija sifilisa se toliko raširila po Evropi, da se takva nije pamtila još od kuge.

Bez antibiotika, žrtve su se suočavale sa fatalnim posljedicama: otvorenim ranama, jakim osipom, sljepilom, demencijom i gubitkom kose.

Gubitak kose u to vrijeme bio je put za javno poniženje, a duga kosa predstavljala je popularni statusni simbol. Kada mu je brat obolio od sifilisa, engleski političar Semjuel Pepiš je zapisao u svom dnevniku: “Ako moj brat preživi, neće moći da pokaže svoju glavu u javnosti, što će biti velika sramota za mene”.

Tako je s pojavom sifilisa vlasuljarstvo doživjelo procvat. Oboljeli su sakrivali ćelavu glavu i kraste perikama napravljenim od konjske, kozje i ljudske dlake, a neprijatni mirisi prekrivali su se prahom sa mirisom lavande i pomorandže, zbog čega je i nastao termin “napuderisane perike”. Iako su u to vrijeme perike nosili i brojni ugledni plemići, perike nijesu bile toliko popularne, već su bile sramna potreba. Međutim, to se mijenja 1655. godine kada kralj Francuske počinje da gubi kosu.

Kraljevi uveli novi modni stil

Naime, francuski kralj Luj XIV imao je samo 17 godina kada je kosa počela da mu se prorjeđuje. Zabrinut da će mu to narušiti reputaciju, kralj je angažovao čak 48 vlasuljara kako bi spasao svoj ugled. Isto je učinio i engleski kralj Čarls II kada je primijetio da kosa počinje da mu sijedi. Svi su željeli da izgledaju poput dvojice kraljeva, pa je stil vrlo brzo počeo da se širi po aristokratiji, ali i po srednjoj klasi.
Baš kao i kada se radi o današnjim trendovima, tako je i taj trend doveo do toga da cijena perika drastično poraste. Najobičnija perika koštala je 25 šilinga, koliko je iznosila i nedjeljna plata prosječnog stanovnika Londona, a za one veće, složenije perike, plaćalo se i do 800 šilinga.

Nakon Luja i Čarlsa, perike su se i dalje nosile, prije svega zbog svoje praktičnosti. U to vrijeme su harale vaške, pa su perike rješavale problem jer su se nanosile na obrijanu glavu, te insekti ne bi dugo živjeli. Krajem 18. vijeka, taj trend počinje da izumire. Građani Francuske odbacili su perike za vrijeme Revolucije, a Britanci prestaju da ih nose nakon što je uveden porez na prah koji je prikrivao neprijatan miris čime počinje era prirodne kose koja traje i danas.