[ M.M.Lj. ]

PODGORICA

Četvrti dan sajma sa istaknutim domaćim i regionalnim piscma

Bogat i raznovrstan prateći program VII Internacionalnog sajma knjiga nastavljen je i u okviru četvrtog dana. Najprije su posjetioci imali priliku da čuju nešto više o novom romanu Srđana Kneževića „Bijela soba“, koji živi i stvara u Beču, a ova knjiga publikovana je u okviru izdavačke kuće Achse Verlag i Ambasade Austrije.

U razgovoru sa Jelenom Knežević, autor je kazao da su tri velike teme odnosno motiva ono što čini ovaj refleksivni roman, a to su izolacija, antiratna tematika, problemi sa rodom tj. mačo identitetom.

“Ovo je zapravo fiktivna biografija u okviru koje se autor u potpunosti identifikuje sa pripovjedačem, primjenjujući intermedijalni pristup (slike korespondiraju sa tekstom). Roman, između ostalog, ima i određenu aktivističku i političku angažovanost i cilj da ohrabri i druge mlade ljude koji se osjećaju izolovani i sami. U pripremi je i njegov drugi roman na njemačkom jeziku”, navodi se u saopštenju Sekreterijata za kulturu Glavnog grada.

Na sajmu je publici predstavljena i knjiga kratkih priča “Bolji mi”, poznate sarajevske spisateljice i novinarke Lamije Begagić.

U razgovoru sa Valentinom Knežević, autorka je kazala da su 14 priča u ovoj knjizi povezane idejom iz naslova, a semantički i stilski objedinjene kao cjelina prilkazuju junakinje i junake koji boreći se sa egzistencijalnim problemima žele da izađu iz stega svakodnevice. Ona je istakla da se u pričama izdavajaju dvije teme, rodna i klasna, koje su kako za nju kao pisca, tako generalno u književnosti vrlo važne.

,,O tim temama treba glasnije govoriti u javnom prostoru, kako bismo odgajali rodno i klasno osviještene generacije, jer ove teme nisu razdvojene, naprotiv, naslanjaju se jedna na drugu i javnost mora pokazati više senzibiliteta za ta pitanja’’, kaže Begagić.

 Govoreći o žanru kratke priče koji joj je vrlo blizak, dodala je i da je raduje što se on sve više popularizuje i ima sve bolju recepciju i kod publike, ali i izdavača.  

Prateći program upotpunila je i promocija najnovijeg romana srpskog književnika Srđana Srdića „Ljubavna pesma“ koji je objavljen u izdanju „Partizanske  knjige“, a pored odličnih reakcija čitalačke javnosti,  ušao je i u nekoliko najužih izbora za prestižne nagrade.

“Pisac je kroz razgovor sa Barbarom Delać istakao da pišući priču o globalno uspješnom muzičaru koji je proveo decenije u dosta čudnom odnosu sa jednom ženom, namjera bila da napiše istinski roman, najbolji koji može da napiše u datom momentu, istražujući intimu, erotske emocije, ali i mogućnosti opstanka ljubavnog partnerstva u uslovima apsolutne posvećenosti ili bez nje”, navodi se u soapštenju.

Posjetioci sajma upoznali su se i sa novim izdanjem Fakulteta za crnogorski jezik i književnost, monografijom istoričara Bobana Batrićevića “U kandžama jevrejske aždaje: antisemitska propaganda u CG u Drugom svjetskom ratu”.

Učesnici promocije, istoričar dr Milvoj Bešlin i književnik Andrej Nikolaidis, apostrofirali su da je riječ o prvoj monografiji u Crnoj Gori koja se bavi ovom temom, te da je ona očigledan produkt vrlo sistematičnog istraživanja ili, kako u pogovoru knjige navodi pisac Filip David ,,detaljnog, objektivnog i analitičnog autorovog pristupa’’ .

,,Autor je ovom zaokruženom i cjelovitom studijom uspio da uklopi evropski, jugoslovenski i crnogorski okvir antisemitizma što nije karakteristično za istoričare njegove generacije’’, istakao je Bešlin.

Iz ugla čitaoca, književnik Andrej Nikolaidis je ovu monografiju okarakterisao kao ,,izvrsnu knjigu koja se čita kao najzanimljivija proza’’, ukazujući na to da za antisemitizam nije nužno da postoje Jevreji, jer se na njega ,,naslanjaju svi narativi ostalih mržnji’’.

,,Ovakve knjige su važne kako neki drugi ljudi ne bi dozvolili fašističke periodične uzlete i ona mora biti osnova svake buduće antifašističke akcije’’, naglasio je Nikoladis.

Uz zahvalnost recenzentima na ogromnoj podršci u radu na knjizi, autor Boban Batrićević kazao je da ga je obimna antisemitska produkcija u II Svjetskom ratu zaintrigirala da krene u vrlo temeljno istraživanje, budući da ni sam nije imao svijest o postojanju antisemitizma u Crnoj Gori. Istakao je da je ovom monografijom želio da ukaže i na istorijat i korijene antisemitske propagande kao propratnog dijela antikomunističke i antipartizanske propagande.

Jedan od najuglednijih regionalnih i evropskih intelektualaca, pisac i politički filozof prof. dr Igor  Štiks predstavio se u završnici pratećeg programa kroz razgovor na temu “Književnost i politika: cijena angažmana?”, promovišući ovom prilikom tri svoje publikacije, roman ,,W’’ i dva istraživanja ,,Nova balkanska ljevica’’ i ,,Aktivistička estetika’’.

Kroz svoj životni i stvaralački nomadizam, proučavajući državljanstvo i građanstvo, konkretno u romanu ,,W’’, pokušao je da  redefiniše  ideale ljevičarskog aktivizma, kojeg i sam propagira. On je tako pozicionirao kroz svoje likove odnose borbe, uključujući tu i sebe, i time preispitujući, na neki način i vlastitu poziciju.

“U razgovoru sa Nelom Gligorović, u pogledu “Aktivističke estetike” on se osvrnuo i na postjugoslovenski prostor kroz ono što je nazvao “estetikom otpora”, kao svojevrsni motiv za borbu mnogim umjetnicima, kao mehanizam privikavanja na nestajanje jednog svijeta i ideala, ali i kao nužan uslov da se razumije postjugoslovenska kultura. Tu ukazuje na nedovoljno promišljen odnos ljevice i njenih aktera spram političkog potencijala kulturnih i umjetničkih praksi”, napisali su organizatori.   

Govoreći o umjetnicima, kazao je da oni žele participirati sa svojom vizijom kako društvo treba da izgleda, jer ,,umjetnost nije ornament, već ona ima svoju korist i svrhu, između ostalog i kao spoznajno sredstvo’’.

“U kontekstu publikacije ,,Nova balkanska ljevica” Štiks ističe da je fokus na ljevici koja se formirala u toku posljednje decenije kao antisistemski i kontra-hegemonistički pokret. Cilj je, kako kaže, bio da se ilustruje raznolikost borbi povezanih sa novom ljevicom kao kulturnom, intelektulanom i političkom fenomenu, pogotovo na postjugoslovenskom prostoru”, zaključili su organizatori sajma.