VAJAR I ARHITEKTA

U čast Ivanu Meštorviću

Na današnji dan, 1883. rođen je poznati Hrvat Ivan Meštrović, a povodom njegovog 130. rođendana, "Gugl" je svoj popularni "Dudl" posvetio upravo ovom velikom vajaru i arhitekti.

Meštrović je rođen u Vrpolju, djetinjstvo je proveo u Otavicama, a nakon studija na bečkoj likovnoj Akademiji, upravo u doba zamaha secesije, stilski se mijenjao i kao ličnost bio svestran - vajar i tvorac više arhitektonskih i književnih djela.

Kao dijete, Meštrović je slušao epsku poeziju, narodne pjesme i istorijske balade, dok je čuvao ovce. Rođen je u seoskoj katoličkoj porodici, a njegova religioznost oblikovala se pod uticajem pučke religioznosti, Biblije i kasnog Tolstoja.

Sa šesnaest godina, Harold Bilinić, kamenorezac iz Splita, prepoznao je njegov talenat i uzeo ga je za šegrta. Njegov umjetnički talenat razvio se gledanjem znamenitih građevina Splita, uz pomoć pri školovanju Bilinićeve supruge, koja je bila profesor u srednjoj školi. Uskoro, pronašli su jednog bečkog vlasnika rudnika, koji je finansirao Ivanovo preseljenje i školovanje u Beču. Morao je u nakraćem roku da nauči da govori njemački i da se prilagodi novoj sredini, ali je uprokos brojnim problemima završio studije. 

Svoju prvu izložbu predstavlja 1905. u Beču s grupom Secesija, a njegov rad ubrzo postaje popularan. Godine 1908. odlazi u Pariz i iznajmljuje studio na Montparnasu i uspijeva da izradi više od pedeset skulptura, koje mu donose međunarodni ugled.

Kretao se evropskim središtima više od dvije decenije, da bi se potom vratio u domovinu i u Zagrebu adaptirao kuću i izgradio atelje.

U razdoblju između dva svjetska rata izradio je velik broj reljefa u kamenu, nagih figura i portreta. Najpoznatiji su svakako spomenik Grguru Ninskom u Splitu, Štrosmajeru u Zagrebu, Zahvalnosti Francuskoj u Beogradu, Neznanom junaku na Avali, Miletiću u Novom Sadu i Indijancima u Čikagu.

Zanimljvo je pomenuti Meštrovićevo djelovanje i u Crnoj Gori. Njegoš je još za života sagradio na Jezerskom vrhu kapelicu u kojoj je i sahranjen. Po austrijskoj okupaciji Crne Gore u vrijeme Prvog svjetskog rata, ova je crkva srušena (i Njegoševo tijelo preneseno u Cetinjski Manastir), da bi ponovno bila obnovljena u vrijeme Kralja Aleksandra, dvadesetih godina 20. vijeka. 1970, tadašnja komunistička vlast u Crnoj Gori je počela pripreme za njeno rušenje i izgradnju mauzoleja koji je u stilu Bečke secesije zamislio Ivan Meštrović. Meštrović, mada svjetski poznat, nikada nije bio na Lovćenu.

Ivan Meštrović preminuo je u Saut Bendu 16. januara 1962, a sahranjen je u Otavicama kod Drniša.