I DAN DŽEZA

Hellmüller-Risso-Papauxu u KIC-u

Na kraju manifestacije "Mjesec poštovanja džeza u Crnoj Gori - JAM 2013." švajcarski džez trio Hellmüller-Risso-Papaux gostuje u Velikoj sali KIC-a “Budo Tomović”, u 20 sati. Ovim koncertom ujedno obilježava se i Internacionalni dan džeza.

Koncertnu turneju ovog ansambla (28-30. aprila Tivat, Herceg Novi i Podgorica) realizuje udruženje Umjetnost džeza-Jazz Art u saradnji sa Ambasadom Švajcarske i ostalim švajcarskim partnerima: Švajcarski umjetnički savjet Pro Helvetia, SIG i Fondacija SUISA kao i lokalnim partnerima Porto Montenegro, Herceg Fest i KIC “Budo Tomović”.

Ugledni švajcarski trio promoviše tokom aktuelne evropske turneje novi album “Waiting for you” u izdanju Unit Records.

Trio okuplja tri osjećajna muzičara koji ujedinjeni stvaraju posebnu muzičku magiju: Franz Hellmüller (gitara), Stefano Risso (kontrabas) i Marcel Papaux (bubnjevi) su tri muzička mađioničara koja čine Trio Hellmüller-Risso-Papaux. Kada se ovakva tri muzičara ujedine trio čak može da zvuči kao mali orkestar. Brilijantna uzajamna povezanost, neiscrpno posezanje za tonovima iz dubine prostora, formiraju njihovu muziku. Slušati ova tri umjetnika je nezaboravno iskustvo.

Sve je počelo kada je Franc Helmiler, koji je već izgradio svoje ime na švajcarskoj muzičkoj sceni i koji zbog svojih različitih i visokokvalitetnih programa uživa u uspjehu svoje muzike i redovno svira u Švajcarskoj i inostranstvu, okupio Marsela Papua, blistavog bubnjara, i Stefana Risoa, sjajnog muzičara i jednog od najtraženijih kontrabasista u Italiji, i formirao novi trio, “Hellmüller-Risso-Papaux”.

Trio je poput skrivenog blaga, od početka svirao na svojoj teritoriji, gdje lirizam i ritam, džez koncept i slobodna improvizacija lako koegzistiraju. U zvučnim predjelima, nadolazeće melodije su tkane, slojevite i nagomilane, one nestaju i razlažu se. Prirodna energija povlači slušaoce u drugačiji svijet – koji na kraju – oni ne žele da napuste. Slušanje i posmatranje ova tri umjetnika je uzbudljivo iskustvo. Način na koji oni kreiraju muzičke pejzaže, do neslućene visine i otkrivaju tamne dubine, je magija.

Eksperimentalna strana trija ne prikazuje nikakvo preopterećenje virtuoznostima. Ekonomičnost sredstava je prioritet. Melodične linije su fascinantne, održavaju aktivnost slušalaca, ponavljanje zasnovano na ritmičkom pulsiranju je hipnotičko. Teško je ne dozvoliti sebi da vas obuzme zanesenost u ovom improvizovanom svijetu.

Sigurno bi mnogi pomislili da još od sastava Jimi Hendrix Experience, ima malo toga što bi moglo da se doda kombinaciji gitara, bas i bubnjevi. Ipak, tada se pojavio John Abercombiev trio, „Gateway“, praćen snimanjem „Bright Size Life“ od Pat Metheney. Deset godina kasnije, Bill Frisell, Kermit Driscoll i Joey Baron ponovo miješaju karte. Nije bilo lako pratiti ovaj put, ali je neminovno doveo do albuma „Waiting For You“ trija Hellmüller-Risso-Papaux. Zapravo, nema puno toga što bi moglo da se kaže o ovom albumu, osim da bi trebalo izdvojiti vrijeme da ga poslušate.

Muzika Franca Helmilera, Stefana Risoa i Marsel Papua ima svoj jedinstveni tok, koji se ne može tek tako opaziti negdje i u neko vrijeme. Ova muzika se ne može slušati nemarno, slučajno. Umjesto toga, treba sjesti, izoštriti čula i slijediti intuitivni put muzike. Taj put nije uobičajan. Svakako, školovanim ušima, koncept otkriva neke apstrakcije, karakteristične za sedemdesete, ili blage aluzije na scenske ikone, ali oni su dvosmisleni i teško je identifikovati rad svojstven ovom triju. Pojedinačni zvuci i akcije ova tri umjetnika susreću se jedni s drugima i grade cjelovitu muziku. To je neobično, pogotovo za gitariste. Franz Hellmüller izostavlja mnoge stvari koje obično čine ton njegovog instrumenta. On se uglavnom fokusira na jedan zvuk, zadržavanje efekata, osim nekog odjeka i suptilnog odlaganja. Kad god muzika postaje glasnija to je u kontekstu dramaturgije koja zahteva dinamičan pristup. Harmonija se tumači na vrlo otvoren način, kao boja, kao opcija ili još manje, kao standard da se ispuni skala.

Melodične karakteristike i stvaranje redova dolazi do izražaja. Ovo je tehnika rapsodičnog pripovijedanja, koja se svira u kompletnim očekivanjima obje strane, muzičara i publike. Virtuoznost je sredsto a ne cilj pravljenja muzike. To je dio cjeline, slučajno još prisutan, koji pravi smisao u kreativnom zvuku ove trojke. Prekomjerna otvorenost uključuje rizik od gubljenja napetosti. Ali, Stefano Risso i Marcel Papaux djeluju kao dvije suprotnosti koje održavaju ravnotežu. Oni su Stoici zvuka, spremni da stvore moćne zvukove ali još uvek skoncentrisani na suptilne nijanse unutar jednog torugla. Veoma arhaično ali još uvjek sa umjetničkim konceptom.