25. 01. 2021. 00:00   >>  23:55 0

25. januar

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1759. rođen je škotski pjesnik Robert Berns, posljednji veliki pjesnik koji je pisao na škotskom dijalektu. Nastavio je i do savršenstva doveo tradiciju škotske narodne  poezije. Poznata djela: »Tam O'Šanter« i »Uprkos svemu«.

1855 - Na Cetinju su se vjenčali knjaz Danilo Petrović i Darinka Kvekić, kćerka uglednog tršćanskog trgovca Marka Kvekića, porijeklom iz Herceg Novog, rođena 1838. Na Cetinje je donijela evropske manire. Poznavala je više svjetskih jezika i bila prevodilac na dvoru u diplomatskim kontaktima.

1882 - Rođena je engleska književnica Adelina Virdžinija Vulf, autor psiholoških romana u kojima je koristila tehniku unutrašnjeg monologa i »toka svijesti«. Ubraja se među najbolje engleske romanopisce 20. vijeka. U nastupu depresije izazvane Drugim svjetskim ratom, izvršila je samoubistvo 1941. Poznata djela: "Izlet na svjetionik", "Gospođa Delovej", "Talasi".

1913 - Po naredbi kralja Nikole, nakon prekida primirja između Turske i Crne Gore, započeo je u okviru skadarske operacije jednovremeni napad zetskog i primorskog odreda na utvrđenja Bardanjolt i Taraboš.

1947 - Umro je najpoznatiji američki gangster Al Kapone. Organizator podzemlja u Čikagu i šef jednog od najvećih gangsterskih gangova, bio je u zatvoru zbog utaje poreza.

1971 - U Zagrebu je umro crnogorski pisac i publicista Savić Marković – Štedimlija. Poslije Drugog svjetskog rata bio je u logoru u Sovjetskom Savezu, a po povratku u Jugoslaviju uhapšen je zbog saradnje s NDH; osuđen na robiju na Golom otoku i zabranjeno mu je da piše, pa je radove objavljivao pod pseudonimom Tomaš Marković. Objavio je preko 500 tekstova i knjiga, među kojima poznate »Gorštačka krv« i »Tragom popa Dukljanina«.   

1991 - Skupština (Sobranje) Makedonije, jedne od republika SFR Jugoslavije usvojila je deklaraciju o nezavisnosti i platformu za pregovore o budućnosti Jugoslavije.

1996 - Parlamentarna skupština Savjeta Evrope primila je Rusiju u članstvo te organizacije i pored oštrih kritika zbog ruskog vojnog angažovanja u Čečeniji.

2004 - Samo nekoliko sati nakon slijetanja na Mars, bespilotna letjelica-robot "Oportjuniti", koju je NASA lansirala 7. jula prethodne godine, poslala je na Zemlju prve snimke Marsa. 

2007 - Papa Benedikt XVI imenovao je Anđela Motolu za stalnog diplomatskog predstavnika Svete stolice u Crnoj Gori. Prvi vatikanski diplomatski predstavnik u Crnoj Gori prethodno je obavljao dužnost papskog nuncija u Iranu.

2008 - Crna Gora pristupila je programu Evropske unije za istraživanje i tehnološki razvoj. Sporazum, koji su potpisali šefica Stalne misije Crne Gore pri EU Slavica Milačić i evropski komesar za nauku i istraživanja Janez Potočnik, obuhvatio je mjere kojima su znatno uvećana ulaganja u istraživanje i određeni istraživački prioriteti.

2010 - U 69. godini, od pada s višespratnice u Budvi, umro je poznati džez muzičar i muzički pedagog Nikola-Mimo Mitrović, koji je od 1988. živio i radio u Švedskoj. Bio je član Džez orkestra Radio-televizije Beograd, Seksteta Marković-Gut i povremeni član orkestra Duška Gojkovića i Lale Kovačeva. Nastupao je na čuvenim svjetskim  džez festivalima, a snimio je i dvadesetak CD-a i LP-ija. Sahranjen je u Budvi.

2011 - Parlamentarna skupština Savjeta Evrope usvojila je Rezoluciju poslanika Dika Martija o istrazi optužbi o nehumanom tretmanu ljudi i nelegalnoj trgovini ljudskim organima tokom i nakon sukoba na Kosovu.

 

2012 - U Podgorici su se sastali premijeri Crne Gore i Albanije Salji Beriša i Igor Lukšić. Lukšić i Beriša ocijenili su da nacionalistički ekstremizam neće i ne može ugroziti dobre odnose Albanije i Crne Gore. Prije susreta premijera, ambasadori Crne Gore u Albaniji i Albanije u Podgorici Željko Perović i Tonino Beci potpisali su sporazum o zajedničkom graničnom prelazu Zatrijebačka Cijevna – Grabon i granične tačke Vranić – Ćerem, kojim se približavaju Plav i Podgorica preko albanske teritorije. Na pitanje novinara – da li albanska vlada ostaje pri stavu da u Skadru gradi nuklearnu centralu, albanski premijer Beriša odgovorio je da je izgradnja nuklearke odložena dok nauka ne riješi nedoumice. Beriša se tokom posjete Crnoj Gori sastao i s predsjednikom Filipom Vujanovićem i potredsjednikom crnogorskog parlamenta Željkom Šturanovićem, kao i s gradonačelnikom Ulcinja Nazifom Cunguom.

 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1878 - U rusko-turskom ratu potopljen je turski brod, nakon što su ga Rusi pogodili torpedom. To je bio prvi brod pogođen i potopljen tim podvodnim oružjem.

1924 - U francuskom gradu Šamoni otvorene su prve zimske Olimpijske igre.

1957 - U Herceg Novom je osnovano »Brodarstvo«, preduzeće za pomorski saobraćaj.

1961 - Predsjednik SAD Džon Kenedi održao je u Stejt dipartmentu u Vašingtonu prvu konferenciju za novinare koju je televizija prenosila uživo.

2008 - Konjička jedinica Uprave policije Crne Gore izvela je vježbu na poligonu Konjičkog centra »Vranac« u Podgorici. Nakon prve faze obuke, koja je trajala mjesec dana, demonstrirana je obučenost službenika policije za patroliranje,  taktičke radnje i postupke za obezbjeđivanje javnih skupova i manifestacija. Konjička jedinica raspolaže sa deset konja i ima deset policijskih službenika.

2010 - Šefovi diplomatija EU na sastanku u Briselu izrazili su snažnu podršku visokom predstavniku međunarodne zajednice i Evropske unije u Bosni i Hercegovini Valentinu Incku i pozvali sve strane u BIH da ispoštuju njegove odluke i ne pokušavaju da se suprotstavljaju njegovim ovlašćenjima.