27. 11. 2020. 00:00   >>  11:53 0

27. novembar

Izbor i priprema: Č. Đurđić

 

Na današnji dan 2010. u Parizu je, u 78. godini, umro jedan od najvećih crnogorskih slikara, velikan moderne evropske umjetnosti Miodrag Dado Đurić. Rođen je na Cetinju 4. oktobra 1933. Umjetničku školu u Herceg Novom završio je 1952, a Akademiju likovnih umjetnosti u Beogradu, u klasi profesora Marka Čelebonovića, 1956. Iste godine prvi put izlaže (s francuskim slikarima) u Rijeci u Hrvatskoj. Nakon toga ubrzo odlazi u Pariz, gdje će imati prvu samostalnu izložbu u Galeriji „Danijel Kordije“. Dado je pored ulja i crteža, radio grafike, kolaž, instalacije, asamblaž. Po uticaju na nadrealizam, likovni stručnjaci ga porede s Markom Šagalom i Salvadorom Dalijem. Ugledni francuski istoričar umjetnosti Alan Boske objavio je 90-ih godina prošlog vijeka monografiju „Dado, univerzum bez odmora“, a Paskal Sidon snimio je o njegovom stvaranju 2005. dokumentarni film. Dado je preko pedeset godina živio u selu Šamon an Veksan kraj Pariza, a kratko je boravio i u Njujorku i u centralnoj Africi. Ovjenčan je brojnim nagradama za slikarstvo, a za životno djelo dobio je najveće državno priznanje Crne Gore – Trinaestojulsku nagradu 2010. Sahranjen je uz državne počasti 3. decembra u selu Košćele kraj Cetinja, po sopstvenoj želji.

Ostali datumi: 8. godine p.n.e. umro je Flak Kvint Horacije, jedan od najvećih pjesnika antičkog Rima. Njegova poezija imala je veoma značajan uticaj na evropsko pjesništvo, a djelo "De arte poetika" bilo je uzor Boalovoj poetici koja se smatra estetskim kanonom klasicizma.

1701 - Rođen je švedski fizičar i astronom Anders Celzijus, tvorac skale za mjerenje toplote koja je po njemu dobila naziv. Bio je profesor astronomije u Upsali i direktor prve švedske opservatorije.

1734 -  Mletački senat proglasio je Heceg Novi slobodnim pristaništem za protok svih vrsta robe koja je stizala do tog grada – morem ili kopnom, kao i robe koja bi se tu zadesila na prijelazu iz Mletaka u Tursku.

1878 - Nakon mirne predaje grada Haja crnogorskoj vojsci, turska posada koja je držala grad Nehaj pod prijetnjom bombardovanja, bez otpora je Crnogorcima predala i to uporište, čime je bio otvoren put konačnom oslobađanju Bara.

1895 - Umro je francuski pisac Aleksandar Dima Sin, koji je udario temelje društvenoj drami. Pisao je romane i pozorišne komade, a proslavio se romanom "Dama s kamelijama", prema kojem je napisan libreto za Verdijevu operu "Travijata".

1942 - Rođen je američki rok pjevač, gitarista i pisac pjesama Džimi Hendriks, jedan od najpopularnijih muzičara u svijetu šezdesetih godina 20. vijeka. Umro je 1970. od prekomjerne doze droge.

1943 - Na aerodromu u Glamočkom polju u Drugom svjetskom ratu, poginuo je Ivo Lola Ribar, generalni sekretar SKOJ-a, kada je kao šef vojne misije vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske i Partizanskih odreda Jugoslavije krenuo u Kairo.

 

1944 - Dvije sedmice nakon oslobođenja grada, oglasilo se Radio-Cetinje. Bila je to poslije Beograda i Dubrovnika  treća radio-stanica u Jugoslaviji. Radio Cetinje pokrivalo je teritoriju od 100-150 kilometara u prečniku i čulo se u gotovo cijeloj Crnoj Gori. Radio-stanica se 1949. sa Cetinja preselila u Titograd i nastavila rad kao Radio-Titograd, danas Radio Crne Gore. Dvadesetsedmi novembar obilježava se kao Dan Radio televizije Crne Gore

1953 - Umro je američki pisac Judžin Gledston O'Nil, tvorac moderne američke drame i prvi američki dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1936). Poznata djela: "Dugo putovanje u noć", "Čežnja pod brestovima", "Elektri priliči crnina".

1964 - Za saobraćaj je otvorena Jadranska magistrala,  koja je dala snažan podsticaj, u prvom redu, privrednom i turističkom razvoju Crne Gore.

1992 - U Podgorici je umro poznati crnogorski kompozitor Borislav –Boro Tamindžić. Rođen je 1932. u Kotoru. Muzičku akademiju studirao je u Beogradu u klasi profesora Nikole Hercigonje.  Duboko vezan za crnogorski folklor, Tamindžić je istraživao šire sazvučje naše muzičke riznice, stvarajući djela snažne epske dramatike i ekspresivnosti, i djela lirske emotivnosti i romantične uznesenosti. Autor je brojnih djela dječje horske muzike, scenske i filmske, kamerne, orkestarske, oratorijuma i prve crnogorske opere "Šćepan Mali". Borislav Tamindžić je bio muzički urednik Radija i TV Crne Gore. Dobitnik je  visokih nagrada i prizananja: Udruženja kompozitora Jugoslavije za muzičko djelo godine, Trinaestojulske nagrade, Zlatne arene u Puli za muziku u filmu "Beštije" i drugih.

2000 - Norveški kralj Herold otvorio je u zapadnoj Norveškoj najduži tunel za drumski saobraćaj na svijetu. Tunel dugačak 16.900 metara potukao je rekord  Gothard tunela u Švajacarskoj koji je pušten u promet 1980, a dugačak je 16.300 metara.

2004 - Umro je francuski reditelj Filip de Broka, autor čuvenih filmova  "Čovjek iz Rija" i " Kartuš".

2004 - Na svečanosti u Bazilici svetog Petra u Rimu, papa Jovan Pavle II predao je Carigradskom patrijarhu Vartolomeju I mošti dva sveca: Grgura Nazijanskog i Jovana Hrizostomskog – biskupa Konstantinopolja u IV vijeku. Mošti tih svetaca odnesene su iz Carigrada u Rim tokom Krstaških ratova.

2008 - U izboru navijača za najboljeg vaterpolistu u 2008. koji je organizovala Evropska plivačka federacija i LEN magazin treće mjesto osvojio je crnogorski reprezentativac Nikola Janović; na prvom mjestu bio je Mađar Peter Biroš, a na drugom Srbin Vladimir Vujasinović.

2011 - Legendarni britanski reditelj Ken Rasel, autor filmova „Zaljubljene žene“, „Divlji mesija“, „Tomi“ i mnogih drugih, umro je u 84. godini. Rasel se smatra autorom nekih od najboljih i najhrabrijih filmova dvadesetog vijeka, u kojima se najčešće bavio katoličanstvom i seksualnošću, zbog čega je često kritikovan.

 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1895 -  Otvoren je kolski put od Rijeke Crnojevića do Vira, koji je bio značajna uvozno-izvozna i trgovačka saobraćajnica.

1991 - Savjet bezbjednosti UN odobrio je slanje mirovnih snaga u Jugoslaviju.

2000 - Agencija UN za sidu objavila je da je od početka pandemije side 1980. do 2000. od te bolesti umrlo više od 21 milion ljudi širom svijeta.

2009 - "Članstvo u NATO-u nije poklon, već se mora zaslužiti tako da zemlja članica može doprinijeti zajedničkoj bezbjednosti Evrope i Sjeverne Amerike", kazao je generalni sekretar Sjevernoatlantskog saveza Anders Fog Rasmusen nakon sastanka s crnogorskim zvaničnicima u Podgorici.

2011 - Arapska liga usvojila je sankcije protiv Sirije, zamrzavanje imovine i embargo na investicije, nakon višemjesečnih nemira u toj zemlji.