IZUČAVATI I ČUVATI

Pozorišna muzika je riznica nacionalne kulture

Izučavanje pozorišne muzike , ali i briga o njoj, jedan je od primarnih zadataka kažu nasi sagovornici , koji ističu da pozorišna muzika u Crnoj Gori predstavlja bogatu riznicu nacionalne kulture i identiteta jednog naroda. Pozorišna muzika je važan dio nematerijalne kulturne baštine , kojoj su doprinos dali ugledni kompozitori bivše Jugoslavije . .

Muzika je važan dio pozorišta još od antičke tragedije. Poznati su primjeri scenskih kompozicija Šuberta, Mendelsona ili Bizea. Izučavanje i briga o pozorišnoj muzici u Crnoj Gori - bogatoj riznici nacionalne kulture i dijelu nematerijalne kulturne baštine, jedan je od primarnih zadataka istraživača, smatra muzikološkinja Jelena Jovanović - Nikolić. Da bi to mogli i ispuniti neophodno je čuvati notne i audio zapise.

"Na neki način možda razmišljati o čuvanju tih samih muzičkih momenata, muzičkih tema funkcionalnih o kojima sam govorila, muzičkih numera koje se izvode i za one predstave za koje se muzika aranžira ili komponuje, da se sačuvaju te partiture", kaže Jovanović - Nikolić.

Malo je muzikologa koji su se bavili istraživanjem scenske muzike u Crnoj Gori. Trenutno se u pripremi doktorata tom temom bavi Jelena Jovanović - Nikolić. U fokusu njenog istraživanja je period od otvaranja Crnogorskog narodnog pozorišta do 2003.godine za koje su, kaže, radili svi najznačajniji kompozitori bivše Jugoslavije.

"Od te ‘53.godine i Cvjetko Ivanović i Jovan Milošević, tu nailazimo i na ime Antona Pogačara, ovamo rekla sam već od druge decenije ‘60-h godina vi imate Borislava Tamindžića koji se svojim kvantitetom pozicionirao kao neko ko je radio u CNP-u, na neki način bio zaposlen, pa u tom smislu gotovo tri decenije priređivao muziku" objašnjava ona.

Koliko je Tamindžićevo komponovanje za pozorište bilo izvanredno govori i to da je za muziku u predstavi "Ognjište" 1974.godine dobio Sterijinu nagradu. U narednim decenijama za CNP su komponovali i klasični muzičari, ali i Arsen Dedić i članovi grupe "Makadam". Osamdesetih je za naš nacionalni teatar komponovao Žarko Mirković i to za 18 predstava, među kojima su "Princeza Ksenija", "Konte Zanović" i "Don Žuan se vraća kući". Mirković naglašava da je scenska muzika tačna slika društvenih prilika koje su nekada diktirali materijalni i kadrovski uslovi.

"Danas je situacija drugačija, prije svega danas imate informacije o tome šta se dešava u čitavom svijetu, imate tehnologiju koja vam omogućava da realizujete šta god hoćete za relativno male pare i imate konačno mnogo veći broj ljudi koji se bave muzikom kao profesijom i to na jedan prilično dobar način", kaže kompozitor Mirković.

Prvi spoj muzike i teatra na našim prostorima za koji postoje zapisi, bio je krajem 14.vijeka na dvoru srednjovjekovne Zete. Komponovanja za scenska izvođenja u Boki Kotorskoj bilo je i u 17.i 18.vijeku. Tekst za našu prvu operu "Balkanska carica" napisao je kralj Nikola, a muziku Dionizio de Sarno San Đorđo.

Petra Božović, TVCG